เเปล

เเปล ศึกชุมนุมจ้าวยุทธจักร
แต่เดิมยุทธจักรนิยายแปลก่อนผมถือกำเนิดในวงการนี้มีสำนักใหญ่อยู่สองสำนัก slotนั่นคือสำนักสี่เกลอของธนิต ธรรมสุคติและสำนักวิน นิ่งพับลิเคชั่นของต่อศักดิ์ กาญจนสุภัคร ในยุคสมัยนั้นใครหยิบหนังสืออะไรของใครมาแปลก็ได้ จะแปลกี่คนกี่สำนักพิมพ์ก็ได้ไม่จำกัด ใครดีใครอยู่ ฟาดฟันกันด้วยฝีมือล้วนๆ ผลงานของสำนักสี่เกลอถือได้ว่ารูปแบบและความน่าเชื่อถือสูงกว่าสำนักอื่นๆ

ในเวลาเดียวกันก็ยังมีสำนักเล็กสำนักน้อยอีกหลายสำนัก แต่นักแปลที่ได้รับความเชื่อถือในยุคนั้นคือธนิต ธรรมสุคติและพงษ์ พินิจ ตามติดมาด้วยสมพล สังขะเวสและอีกสองสามคน สามคนนี้เป็นเหมือนกำแพงหินที่นักแปลอื่นๆต้องปีนข้ามให้ได้ถ้าต้องการให้ตัวเองโดดเด่นเข้าตานักอ่าน นั่นไม่ใช่เรื่องง่ายเลย

ฝ่ายสำนักวินนิ่งมีนักแปลอย่างประดิษฐ์ เทวาวงศ์, จักกพันธ์ อัศวกุลและนักแปลอีกหลายคน มีผลงานออกมามากกว่าสำนักสี่เกลอ บ่อยครั้งที่งานของสองสำนักนี้ชนกัน ความเร็วของการนำเสนอจึงเป็นส่วนสำคัญส่วนหนึ่งนอกเหนือจากฝีมือของนักแปลแต่ละคน

ธนิต ธรรมสุคติถือเป็นนักแปลที่เป็นแบบอย่างได้ในเรื่องการรักษาต้นฉบับ slotxoส่วนพงษ์ พินิจแปลออกมาได้ลื่นน่าอ่านสำนวนลื่นไหล พวกเขามีจุดเด่นคนละแบบแต่ได้รับความนิยมของผู้อ่านพอกัน

การแข่งขันในงานดุเดือดเข้มข้นเป็นระบบ ใครดีใครอยู่ ตอนผมโผล่เข้ามาในสำนักวินนิ่งผมเป็นเพียงนักแปลใหม่ยังไม่เป็นที่รู้จัก โชคดีได้แปลหนังสือเล่มแรกที่สำนักวินนิ่งมอบหมายให้แปลคือฤกษ์เพชฌฆาต ด้วยความสามารถของต่อศักดิ์ กาญจนสุภัครเจ้าสำนักเขาเลือกหนังสือได้ดี เขามีสายตากว้างไกลและมีจิตใจที่มุ่งเอาชนะ เขาต้องการครอบครองยุทธจักรงานแปลให้ได้ ผลงานของสำนักถูกปูพรมออกมาไม่ขาดระยะเพราะนักแปลของเขามีหลายคน บางครั้งหนังสือหนาบางเล่มจะถูกแบ่งให้มีการแปลกันหลายคนจนกลายเป็นข่าวที่ร่ำลือกันออกไป นั่นมีผลในด้านความเร็วตามที่ต้องการ ส่วนคุณภาพก็ว่ากันอีกที

เเปล “ฤกษ์เพชฌฆาต” จบนักแปลชื่อดังพงษ์ พินิจเสียชีวิตในวัยสี่สิบห้าปี เหมือนกับผมเกิดมาด้วยฤกษ์เพชฌฆาตจริงๆ ฤกษ์เพชฌฆาตได้รับการต้อนรับดีพอสมควร ใครที่อ่านก็บอกต่อกันไปว่าน่าอ่านพล็อตเรื่องเข้าท่าค่อนข้างเหนือกาลเวลาคือไม่เก่าไปกับยุคสมัย น่าเสียดายนักเขียนสองคนที่เขียนร่วมกันไม่มีผลงานอื่นตามมา

ผมเริ่มเติบโตมาทีละน้อยในวงการ สล็อตจนกระทั่งวันหนึ่งผมถามเจ้าสำนักว่าผมพอจะถูกจัดอยู่ในลำดับที่เท่าไหร่ของทำเนียบนักแปลในสำนัก คำตอบคือราวๆที่หกหรือเจ็ด ผมรับทราบและเอาคำตอบนั้นมาผลักดันตัวเองด้วยความที่เป็นคนทะเยอทะยานชอบการแข่งขัน อุปกรณ์ช่วยในการแปลสมัยนั้นน้อยมาก พจนานุกรมมีไม่มาก คำก็จำกัดต้องดิ้นรนมากหน่อย อาศัยพจนานุกรมฝรั่งบางครั้งถึงขนาดต้องค้นหาในเอนไซโคพีเดีย เป็นอย่างนั้นมาจนกระทั่งเริ่มมีพจนานุกรมของศาสตราจารย์ด๊อกเตอร์วิทย์ เที่ยงบูรณธรรมและของเธียรชัย เอี่ยมวรเมธ ได้ทั้งสองเล่มมาช่วยได้มากของด๊อกเตอร์วิทย์ได้คำส่วนของเธียรชัยได้สำนวนแถมมาด้วย ต่างก็เสริมกันและกันในส่วนที่ขาด นับเป็นพจนานุกรมอังกฤษ-ไทยที่ได้มาตรฐานที่สุดระดับมืออาชีพทำให้นักแปลอย่างผมเบาแรงขึ้นเยอะ

ระหว่างนั้นอาศัยอะไรกันล่ะ? คุณอาจจะมีคำถาม ตอบว่าต้องอาศัยประสบการณ์ในการอ่าน ต้องอ่านให้แตก เข้าใจชัดเห็นภาพตลอด ทำให้ซึ้งว่าการเป็นนักแปลที่ดีได้ใช่ว่าเก่งอังกฤษอย่างเดียวแล้วเป็นได้ ที่สำคัญยิ่งกว่าคือการเป็นนักอ่านซึ่งมีผลอย่างมากต่อการใช้ภาษาไทย คุณอาจจะเก่งภาษาอังกฤษแต่ไม่ใช่นักอ่าน, อ่านไม่มากพอคุณจะหาคำมาต่อถ้อยร้อยเรียงลำบาก คุณต้องเก่งภาษาไทยด้วยจากการอ่าน
ความแตกต่างสามารถเกิดขึ้นได้ตรงนี้เอง !

ผมเป็นเด็กที่เริ่มการอ่านด้วยการสะกดชื่อร้านค้าตามป้ายที่ผ่าน สล็อตตามแม่เข้าในโรงหนังโดยนั่งตักแม่ตลอดตั้งแต่ประถมสอง เริ่มอ่านการ์ตูนภาพตั้งแต่นั้นและพัฒนาการอ่านอย่างรวดเร็วเป็นการอ่านหนังสือที่ไม่มีภาพเริ่มด้วยการอ่านนิตยสารทุกอย่างที่หาอ่านได้จากบ้านคนอื่น การอ่านเป็นรองจากอาหารที่กินประจำวันตั้งแต่นั้นมาจนกระทั่งขึ้นประถมสามผมอ่านหนังสือของป.อินทรปาลิต, เศก ดุสิต, ลุงแมว, กำลังภายในของว.ณ.เมืองลุง, ส.เนาวราช, เศก ดุสิตเขียนอินทรีแดง, ส.เนาวราชเขียนเหยี่ยวราตรี การ์ตูนของราช เลอสรวง, ราชันย์, จุก เบี้ยวสกุล นักเขียนต่อมาก็มีพนมเทียนซึ่งดังมากจากหนังเล็บครุฑ ในนิตยสารผมอ่านทุกเรื่องที่มี-ที่จำได้คือเดลิเมล์ วันจันทร์, ผดุงศิลป์, บางกอก ต่อมาศรีสยาม, สกุลไทย จำได้ว่านักเขียนคนสุดท้ายที่อ่านแล้วหมดช่วงเวลาของการอ่านนิยายไทยคือทมยันตี หลังจากนั้นผมทุ่มเทให้กับการอ่านการ์ตูนภาพที่อ่านมาตลอดและนิยายกำลังภายในของว.ณ.เมืองลุงเป็นหลัก ต่อมาแซมด้วยน. นพรัตน์ ช่วงนั้นน.นพรัตน์ด้อยกว่า ว.ณ.เมืองลุงอย่างเห็นได้ชัดระดับลูกศิษย์กับอาจารย์ก็ว่าได้ จนกระทั่งดาบวงพระจันทร์ของโกวเล้งถูกเอามาลงในไทยรัฐสำนวนห้วนสั้นของโกวเล้งเผอิญเข้ากับน.นพรัตน์เลยส่งให้น.นพรัตน์พุ่งขึ้นเทียบชั้นว.ณ.เมืองลุงได้สำเร็จ

ผมเพิ่งรู้ว่าสิ่งที่ผมทำมาตลอดชีวิตอย่างลุ่มหลงและมีความสุขบัดนี้มีความหมายและมีความสำคัญยิ่งต่อชีวิตของผม ลองนึกดูสิว่าถ้าการอ่านเปรียบเหมือนการเดินเท่ากับผมเดินมาก่อนและไกลกว่าใครๆในวงการหนังสือเป็นปีแสงก็ว่าได้ คุณถามตัวเองสิว่าป.2ถึงป.3คุณทำอะไรขณะที่ผมตั้งหน้าตั้งตาดูหนัง-ผมเป็นเด็กหน้าโรงหนังที่ทำตาละห้อยขอให้ใครสักคนจูงมือผมเข้าโรงหนัง ผมเลือกคนที่ดูใจดีและแมนมากหน่อยรู้ว่าเขาจะยืดอกถลึงตาใส่คนเฝ้าประตูได้ถ้าทักท้วงให้เขาเสียหน้า ผมรู้ว่าผมต้องทำยังไงและผม “ทำเป็น” ผมดูทั้งนั้นขอให้เป็นหนังเถอะ และหนังสือก็อ่านทั้งนั้นขอให้เป็นหนังสือเถอะ ยกเว้นหนังสือเรียน

ผมจำที่เจ้าสำนักวินนิ่งบอกผมว่าอยู่ระดับไหนในทำเนียบนักแปลของสำนักพิมพ์แล้วตั้งหน้าตั้งตาตั้งใจทำงานให้ดีขึ้น
อ้อ – มีอีกสำนักที่อยากพูดถึงคือ “ปิยะสาส์น” ของเสี่ยหงี บ้างก็เรียกหงี, ไอ้หงี,เฮียหงี, เสี่ยหงีแล้วแต่ว่ารู้จักกันมากน้อยแค่ไหน คนนี้มาแรงพอดูหนังสือของเขาหลายเล่มทำให้วงการคึกคักอยู่เหมือนกัน นักแปลของเขาเจ้าประจำคือโรจนา นาเจริญและสุทิน วรรณบวร ทุกวันนี้โรจนาก็ยังแปลหนังสืออยู่ส่วนสุทินเลิกร้างไป ตอนนี้ได้ยินว่าสุทินอยากพิมพ์กลอนของตัวเองที่คิดว่าเข้าท่า ผมเคยอ่านบทหนึ่ง – อ่านแล้วโทรคุยกับสุทินบอกว่าเฮ้ย เข้าท่านี่หว่า ก็มันเข้าท่าจริงนี่นา หลังจากนั้นไม่นานคุณชวน หลีกภัยเอากลอนของสุทินไปอ่านบนเวทีไหนสักเวทีเป็นการยืนยันความเข้าท่า สุทินอยากพิมพ์แต่ทำอะไรไม่ถูก ลองให้จองในเฟซบุ้คก็มีจองเข้าไปประมาณสองร้อยคน สุทินบอกไม่ไหว ไปไม่รอด ก็รอจังหวะต่อไป ใครชอบทางนี้ลองโผล่ไปเฟซบุ้คสุทินดูแล้วกัน

แต่เสี่ยหงี – หนุ่มอารมณ์ดีไม่มีฟอร์ม ตัวไม่ใหญ่ค่อนข้างผอม อัธยาศัยดีผู้สร้างปรากฏการณ์ให้วงการแปลได้ฮือฮาอยู่หลายครั้งก็ด่วนกลับบ้านเก่าในวัยหนุ่มนั่นแหละ สำนักปิยะสาส์นเลยหายไปไม่มีใครสานต่อ

สำนักวินนิ่งทำหนังสือออกมาโดยสำนักบรรณกิจที่ผ่านฟ้ามีร้านสาขาอยู่สยามสแควร์รับซื้อโดยตีตราเป็นของบรรณกิจ สำนักนี้เสียสมศักดิ์ เตชะเกษมเป็นเจ้าสำนัก เขารับซื้อหนังสือแต่ละเล่มที่วินนิ่งผลิตจนกระทั่งวันหนึ่งผิดใจกันเสี่ยสมศักดิ์เลยยกเลิก กูไม่คบมึงแล้วว่ะ เจ้าสำนักวินนี่มึนสิครับ ประกอบกับเขาทำธุรกิจซื้อขายสินค้าล่วงหน้าควบไปด้วยเป็นหลัก เขาคงมีปัญหาด้านการเงินประสาคนทำการค้ายังผลให้คนทำงานไม่ได้เงินตามจำนวนที่ควรได้และไม่ตรงเวลา เงินห้าพันต้องเปลี่ยนเช็คหลายครั้ง ต้องมารอเกือบทั้งวันก่อนได้คำตอบว่ากลับไปก่อน คุณค่าของความเป็นคนทำงานถูกทำให้ลดลง

ทางสำนักสี่เกลอก็ไปของเขาเรื่อยๆ จากสำนักพิมพ์เขาเปิดร้านไสกาวทำครบวงจรมีโรงพิมพ์ในเครือ – ตอนนั้นอมรินทร์ยังเป็นแค่โรงพิมพ์ธรรมดาอยู่แถวอรุณอมรินทร์ สำนักพิมพ์อมรินทร์ยังไม่เกิด ดอกหญ้าก็ยังไม่เกิด ณรงศักดิ์เจ้าสำนักดอกหญ้ายังเรียกผมพี่วิทย์ ผมเรียกเขาไอ้ทึ่มอยู่เลย นั่นชื่อเขาน่ะก่อนเขาจะใหญ่คับฟ้าเปิดสำนักดอกหญ้าและหวังจะครองยุทธจักรในเวลาต่อมาโดยใช้ระบบขายหนังสือแถมเก้าอี้ แล้วตั้งหน้าตั้งตาจะพาดอกหญ้าเข้าตลาดหุ้นจนล่มไปในที่สุด – เหตุการณ์ที่ว่ายังอยู่อีกหลายปีและในช่วงนั้นเองหลังจากดอกหญ้าเจ๊งสำนักอมรินทร์ถึงถือกำเนิด

แล้ววันหนึ่งสำนักสี่เกลอก็เลิกกิจการ ธนิต slotxoธรรมสุคติไปทำอาชีพอื่นที่มั่นคงกว่า มีผลงานแปลบ้างนานมากสักครั้ง สมพล สังขะเวสไปตั้งสำนักชิ้น1ของตัวเอง แปลเอง-พิมพ์เอง แล้วผมก็พบความจริงที่มองข้ามไปอย่างหนึ่งว่า….

ตอนเป็นสำนักสี่เกลอ นักแปลของสำนักนี้มีบรรณาธิการฝีมือดีชื่อถวิล slot มนัสน้อมทำหน้าที่อ่านและเกลาภาษาทำให้หนังสือที่ออกมาน่าอ่านราบรื่นไม่ติดขัด เมื่อสมพลแปลเองพิมพ์เองไม่มีถวิล มนัสน้อมตรวจแก้ไขสำนวนสมพลไปไม่เป็นเอาเลย สำนวนสมพลดิบมาก ไม่เหมาะกับหนังสือ เปลวสีเงินเคยวิจารณ์ให้เพื่อนสองสามคนฟังที่ไทยรัฐเย็นวันหนึ่งว่าสมพลแปลเหมือนหนังกลางแปลงที่โฉ่งฉ่างขณะที่สุวิทย์แปลเรียบลื่นเยือกเย็นและอำมหิต วันนั้นมี “ซูม” อยู่ตรงนั้นด้วย นั่นคือเมื่อสามสิบกว่าปีที่แล้วมั้ง?

แล้วสำนักวินนิ่งก็ดับไปตามกาลเวลาอย่างเงียบๆ
ผมกับสำนักวรรณวิภายังอยู่ ถ้าจะนับกันที่นักแปลผู้เป็นเจ้าสำนักและยังรักษาสำนักไว้ได้ผมมองรอบตัวสำนักในรุ่นเดียวกันและก่อนหน้าไม่มีใครเหลืออยู่เลย ผมยังคงเรียนรู้การพลิกแพลงและการเปลี่ยนแปลงตามยุคสมัยของภาษา ภาษาที่ผมเลือกใช้ – ผมเลือกใช้ให้เข้ากับกับนิยายแปลแต่ละเล่ม

เมื่ออ่านถึงตอนจบผมเชื่อว่าคงมีคนเกลียดผมเท่าเก่าแต่อาจจะมีคนรักผมเพิ่มขึ้น ผมมีชีวิตอยู่เพื่อแปลหนังสือและจะแปลไปจนตาย ผมไม่อยากเป็นส.ส. ไม่อยากเป็นรัฐมนตรีไม่อยากเป็นห่าเหวอะไรทั้งนั้น – นอกจากนักแปล

บทความต่อไปที่น่าสนใจ advice